مبحث دهم مقررات ملی ساختمان به عنوان یکی از مباحث مهم و کاربردی در صنعت ساختمان، به طور ویژه به طراحی، تحلیل و اجرای ساختمان‌های فولادی می‌پردازد. این مبحث با هدف تأمین ایمنی، دوام و عملکرد مناسب سازه‌های فولادی تدوین شده است و شامل مجموعه‌ای از ضوابط و مقررات فنی است که مهندسان و طراحان ساختمان باید در پروژه‌های خود به آن‌ها توجه کنند.
دانلود مبحث دهم مقررات ملی ساختمان
اهمیت مبحث دهم
- دوام سازه: با رعایت اصول طراحی و اجرای مندرج در این مبحث، عمر مفید سازه‌های فولادی افزایش یافته و هزینه‌های نگهداری و تعمیرات کاهش می‌یابد.
- بهینه‌سازی مصرف مصالح: مبحث دهم به مهندسان کمک می‌کند تا با انتخاب مناسب مصالح و مقاطع فولادی، بهینه‌ترین طراحی را انجام داده و از هدر رفت مصالح جلوگیری کنند.
- تسهیل نظارت بر اجرا: این مبحث با ارائه ضوابط مشخص، نظارت بر اجرای ساختمان‌های فولادی را تسهیل کرده و از بروز خطاهای اجرایی جلوگیری می‌کند.
سرفصل های مبحث دهم مقررات ملی ساختمان
فصل اول
- الزامات عمومی
- هدف و دامنه کاربرد
- مبانی طراحی
- اصول تحلیل
- مشخصات مصالح فولادی
- علائم، اختصارات و واحدها
- مدارک فنی
- نصب و کنترل کیفیت
- ضوابط طراحی لرزه ای
فصل دوم
- الزامات طراحی
- الزامات تحلیل و طراحی برای تأمین پایداری
- الزامات مقاطع اعضای فولادی
- الزامات طراحی اعضا برای نیروی کششی
- الزامات طراحی اعضا برای نیروی فشاری
- الزامات طراحی اعضا برای خمش
- الزامات طراحی اعضا برای برش
- الزامات طراحی اعضا برای ترکیب نیروی محوری و لنگر خمشی و ترکیب لنگر پیچشی با سایر نیروها
- الزامات طراحی اعضای با مقطع مختلط
- الزامات طراحی اتصالات
- الزامات حالت های حدی بهره برداری در تحلیل و طراحی
فصل سوم
- الزامات طراحی لرزه ای
- هدف و دامنه کاربرد
- تعاریف
- الزامات لرزه ای مشخصات مصالح
- الزامات لرزه ای کمانش موضعی
- الزامات لرزه ای ستون ها، وصله ستون ها، کف ستون ها و وصله تیرها
- الزامات لرزه ای مهار جانبی تیر ها در قاب های خمشی متوسط و ویژه
- الزامات تکمیلی طراحی لرزه ای قاب های خمشی معمولی
- الزامات تکمیلی طراحی لرزه ای قاب های خمشی متوسط
- الزامات تکمیلی طراحی لرزه ای قاب های خمشی ویژه
- الزامات تکمیلی طراحی لرزه ای قاب های مهاربندی شده همگرای معمولی
- الزامات تکمیلی طراحی لرزه ای قاب های مهاربندی شده همگرای ویژه
- الزامات تکمیلی طراحی لرزه ای قاب های مهاربندی شده واگرا
- اتصالات گیردار از پیش تأیید شده
فصل چهارم
- ساخت، نصب و کنترل
- مقدمه
- دامنه کاربرد
- مشخصات فولاد مصرفی
- ساخت قطعات فولادی
- رنگ آمیزی و گالوانیزه کردن قسمت های فولادی
- رواداری ها
پیوست 1:
- ضریب طول موثر اعضای فشاری
- ضریب طول موثر ستون هایی با شرایط تکیه گاهی ایده آل
- ضریب طول موثر اعضای فشاری قاب های مهار شده
- ضریب طول موثر اعضای فشاری قاب های مهار نشده
پیوست 2:
- تحلیل مرتبه دوم از طریق تحلیل الاستیک مرتبه اول تشدید یافته
- محدودیت تحلیل
- نحوه محاسبه مقاومت های مورد نیاز
نکات مهم مبحث 10 در آزمون نظام مهندسی عمران
- تعاریف: شناخت دقیق تعاریف اصطلاحات فنی مانند تنش، کرنش، مدول الاستیسیته، ضریب ایمنی و … ضروری است.
- واحدها: آشنایی با واحدهای مختلف مورد استفاده در محاسبات سازه‌های فولادی (نیوتن، پاسکال، متر و …)
- نمادها: شناخت نمادهای رایج در فرمول‌ها و روابط مختلف
بارگذاری و تحلیل سازه
- انواع بارها: بارهای مرده، زنده، باد، زلزله، حرارتی و …
- روش‌های تحلیل: روش‌های نیروی داخلی، روش‌های جابجایی، روش‌های المان محدود
- ضرایب بار: نحوه اعمال ضرایب بار به اجزای مختلف سازه
- ترکیبات بار: تعیین بحرانی‌ترین ترکیب بارها برای طراحی
طراحی مقاطع فولادی
- مقاومت خمشی: محاسبه مقاومت خمشی مقاطع مختلف فولادی (I، H، T و …)
- مقاومت برشی: محاسبه مقاومت برشی مقاطع
- پایداری اعضا: بررسی پایداری اعضا تحت بارهای فشاری و خمشی
- اتصالات: طراحی اتصالات مختلف مانند جوش، پیچ و پرچ
طرح لرزه‌ای
- ضوابط طرح لرزه‌ای: ضوابط ویژه برای طراحی ساختمان‌های فولادی در مناطق زلزله‌خیز
- طیف پاسخ: استفاده از طیف پاسخ برای تعیین نیروهای زلزله
- سیستم‌های مقاوم در برابر زلزله: انواع سیستم‌های مقاوم در برابر زلزله و ویژگی‌های آن‌ها
نکات مهم مبحث 10 در آزمون نظام مهندسی معماری
- درک بهتر نقشه‌های اجرایی: آشنایی با مفاهیم مبحث 10 به شما کمک می‌کند تا نقشه‌های اجرایی سازه‌های فولادی را بهتر درک کنید.
- ارتباط بهتر با مهندسین محاسب: با دانستن اصول اولیه طراحی سازه‌های فولادی، می‌توانید ارتباط مؤثرتری با مهندسین محاسب برقرار کنید.
- نظارت بهتر بر اجرا: در حین اجرای پروژه، می‌توانید بر نحوه اجرای سازه فولادی نظارت دقیق‌تری داشته باشید.
- تضمین ایمنی ساختمان: با آشنایی با ضوابط مبحث 10، می‌توانید به ایمنی ساختمان کمک کنید.
هدف از انتشار مبحث دهم
هدف اصلی از تدوین و انتشار این مبحث، تامین ایمنی، دوام و عملکرد مناسب ساختمان‌های فولادی است.
تاریخچه ویرایش‌های مبحث دهم مقررات ملی ساختمان
- مرحله اول (1352-1365): تدوین قانون و مطالعات مقدماتی
- مرحله دوم (1366-1374): آغاز تدوین مقررات
- پس از سال 1387: واگذاری مسئولیت تدوین تمام مباحث به مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن و آغاز بازنگری‌های مداوم
مهم‌ترین تغییرات در ویرایش‌های مختلف:
- ویرایش‌های اولیه: تمرکز بر اصول اولیه طراحی سازه‌های فولادی و بارگذاری‌ها
- ویرایش‌های بعدی:
- افزایش دقت در محاسبات: با توجه به پیشرفت نرم‌افزارهای تحلیل سازه، دقت محاسبات افزایش یافت.
- توجه بیشتر به طرح لرزه‌ای: با توجه به اهمیت زلزله در ایران، ضوابط طرح لرزه‌ای به‌روزرسانی شد.
- تغییر روش طراحی: از روش تنش مجاز به روش حالت حدی تغییر یافت.
- افزودن ضوابط جدید: ضوابطی در زمینه اتصالات، پایداری اعضا و … به مبحث اضافه شد.
آخرین ویرایش مبحث دهم:
- آخرین ویرایش مبحث دهم در سال 1401 منتشر شده است.
